Szlak Orlich Gniazd

Jest to szlak turystyczny biegnący poprzez województwa małopolskie i śląskie. Łączy on Kraków oraz Częstochowę i wiedzie przez Orle Gniazda – czyli system średniowiecznych zamków, które kiedyś strzegły granic Królestwa Polskiego, a także warownie i jurajskie zamki oraz ich ruiny. Ma on długość blisko 164 km. Swój początek bierze w Krakowie, zaś kończy się właśnie w Częstochowie.

Pomysł wytyczenia szlaku powstał w 1927 roku za wstawiennictwem Stanisława Leszczyckiego. W 1930 roku wytyczono pierwszą linie szlaku, który pełny był walorów krajobrazowych. Swój początek i koniec brał on w Krakowie. Kilkanaście lat później, już po wojnie, w roku 1948 Kazimierz Sosnowski ogłosił projekt nowego szlaku. W latach następnych, jego linia była wielokrotnie zmieniana i korygowana. Aktualnie obejmuje on zamki i ruiny zamków znajdujących się w kilkunastu miejscowościach na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Zamek Ogrodzieniec w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej

Zamki te miały za zadanie strzec granic Królestwa Polskiego i ówczesnej stolicy – Krakowa. Największe zagrożenie czyhało od strony Śląska – stąd mogli zaatakować Czesi. Większość obiektów wchodzących w skład szlaku, powstało za czasów panowania króla Kazimierza Wielkiego. Obecnie większość z tych obiektów znajduje się już w stanie ruiny.

Najpopularniejszą wersją szlaku jest trasa piesza. Przebiega ona przez przepiękne tereny Ojcowskiego Parku Narodowego, Dolinek Krakowskich, rezerwatów przyrody takich jak: Ostrężnik, Sokole Góry, Góra Zborów czy też Smoleń. Po drodze napotkamy wiele historycznych obiektów w postaci średniowiecznych zamków i ich ruin. Do najciekawszych z nich należą:

• zamek Olsztyn – zachował się zarys budowli, jednakże największe wrażenie robią dwie wieże: kwadratowa i okrągła. Obecnie organizuje się tutaj imprezy kulturalne. Jako ciekawostkę można dodać fakt, iż sceneria zamku posłużyła w nakręceniu kilku filmów, m. in. „Demonów wojny” czy też „Hrabiny Cosel”.

• zamki w Mirowie i Bobolicach – są to bliźniacze zamki. Łączy je bogata w piękne krajobrazy ścieżka widokowa o długości ok. 1.7 km. Obiekt w Bobolicach został odbudowany. Zamek w Mirowie, natomiast, wciąż przechodzi prace zabezpieczające mury i aktualnie nie jest on dopuszczony do zwiedzania przez turystów. Zamek w Bobolicach jest znany m.in. z serialu „Korona Królów” gdzie kręcono część odcinków.

• zamek Bąkowiec w Morsku – położony na skalistym wzgórzu, w środkowej części Jury. Poniżej wzgórza znajdziemy studnię, dziedziniec jest z kolei otoczony fosą.

• zamek Ogrodzieniec w Podzamczu – obiekt położony na najwyższym wzniesieniu Jury. Można śmiało rzec, że tenże zamek zrobi na turystach największe wrażenie poprzez swoje majestatyczne ruiny. Obecnie wytyczona jest nowa trasa zwiedzania zamku – możemy na niej podziwiać odnowione drewniane krużganki oraz dostać się do miejsc wcześniej niedostępnych. Bardzo polecamy zwiedzanie zamku nocą – wtedy jego iluminacja wygląda naprawdę imponująco. W okresie letnim organizowane są tutaj imprezy kulturalne – nocne zwiedzanie, turnieje rycerskie, festyny.

• zamek Pilcza w Smoleniu – obiekt gdzie zostały odtworzone drewniane chodniczki i cylindryczna wieża. Jest ona świetnym punktem widokowym na pasmo Skał Zegarowych w Dolinie Wodącej. Na wzgórzu, gdzie leży zamek jest rezerwat krajobrazowy „Smoleń” – znajdziemy tu stare, majestatyczne buki i modrzewie. W niedalekiej okolicy zlokalizowanych jest także kilkanaście jaskiń.

• stary młyn w Żarkach – zabytkowy niespełna 100-letni młyn. Został odnowiony i aktualnie znajduje się tutaj Muzeum Dawnych Rzemiosł. Zwiedzanie tegoż obiektu jest urozmaicone – informacje, które tutaj możemy posiąść dostaniemy w formie tradycyjnej, ale też i w formie zagadek i zabawy. Szczególnie ta druga forma będzie interesująca dla młodszych turystów. Dowiemy się tutaj wiele na temat dawnych profesji takich jak: bednarstwo, szewstwo, piekarstwo, młynarstwo, kołodziejstwo.

• pałac Raczyńskich i dworek Krasińskich w Złotym Potoku –to piękne obiekty otoczone parkiem, przez którego środek płynie rzeka Wiercica. Największa atrakcją tego zespołu pałacowo-parkowego jest 600-letni dąb o nazwie „Dziad”.

• zamek w Pilicy – jest otoczony fortyfikacjami i składa się z 4 skrzydeł, które otaczają dziedziniec. Jest usytuowany w parku o powierzchni 10 ha, niezwykle bogatym w roślinność – uznano go za pomnik przyrody. Znajdziemy w nim też studnię w stylu klasycystycznym.

• ruiny zamku w Bydlinie – są położone na wysokim, skalistym wzgórzu. Z zamku zachowało się niewiele – resztki murów i fosy. Ruiny mają kształt prostokąta.

• zamek w Rabsztynie – wybudowany na Wzgórzu Rabsztyńskim. Rok w rok odbywają się tutaj turnieje rycerskie. Dla zwiedzających udostępniona jest odrestaurowana wieża strażnicza oraz brama główna. Ciekawostką jest fakt, iż ruiny tego zamku pojawiają się w filmie „Karol. Człowiek, który został papieżem”.

• zamek królewski Pieskowa Skała – położony we wsi Sołuszowa, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Nieopodal obiektu znajduje się park krajobrazowy, a w jego pobliżu stoi wapienna skała zwana Maczugą Herkulesa. Wielu z was może kojarzyć tenże zamek z takich filmów jak m. in.: „Zacne grzechy”, „Janosik”, „Stawka większa niż życie”, „Ogniem i mieczem” czy też „Pierścień i róża”.

• ruiny zamku w Ojcowie – położone są na Górze Zamkowej, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Obecnie do zwiedzania są udostępnione następujące miejsca: plac zamkowy ze studnią, wzgórze przed basztą obronną, basztę obronną i pomost widokowy.

• zamek w Korzkwi – zamek rycerski. W skład tegoż zespołu zamkowego wchodzą: ruiny zamku, dom mieszkalny, budynek folwarczny oraz park. Obecnie trwają prace modernizacyjne. Zamek pełni także role hotelu. W bliżej nieokreślonej przyszłości, ma tutaj powstać niewielkie muzeum oraz skansen.

Zwiedzanie Szlaku Orlich Gniazd możemy zacząć zarówno od strony częstochowskiej jak i krakowskiej. Zależnie, którą z tych stron wybierzemy, stacją końcową na tym szlaku będzie albo Jasna Góra w Częstochowie, bądź też krakowski Wawel.